ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಹ

' ಹ ' - ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನವರ್ಗದ ಎಂಟನೆಯ ಅಕ್ಷರ. ಕಾಕಲ್ಯ ಘೋಷ ಸಂಘರ್ಷ ವ್ಯಂಜನ ಧ್ವನಿ. ಮೌರ್ಯರ ಕಾಲದ ಅತಿ ಸರಳವಾದ ಈ ಅಕ್ಷರದ ರೂಪ, ಒಂದು ರೇಖೆಯು ಸ್ವಲ್ಪ ಬಲಭಾಗಕ್ಕೆ ಬಗ್ಗಿರುವುದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಾತವಾಹನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದರ ಕೆಳಭಾಗ ಅಗಲವಾಗಿಯೂ ಚಪ್ಪಟೆಯಾಗಿಯೂ ಇರುವುದು. ಕದಂಬರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಲಭಾಗದ ರೇಖೆ ಮೇಲಿನವರೆಗೂ ಹೋಗಿ ಕೆಳಗಿಳಿಯುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಇದೇ ರೂಪವೇ ಇದ್ದರೂ ಅಕ್ಷರದ ಮುಖ್ಯಭಾಗ ಅಗಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಳುಕ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಅಕ್ಷರ ಸ್ಥಿರಗೊಂಡು ಅದೇ ರೂಪವೇ ಮುಂದೆಯೂ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದ ಈ ಅಕ್ಷರದ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೂ ಈಗಿನ ಸ್ವರೂಪಕ್ಕೂ ಇರುವ ಅಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು.

   ಅಶೋಕ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3ನೆಯ ಶತಮಾನ

ಸಾತವಾಹನ. 2ನೆಯ ಶತಮಾನ ಕದಂಬ. 5ನೆಯ ಶತಮಾನ ಗಂಗ. 6ನೆಯ ಶತಮಾನ ಬಾದಾಮಿ ಚಳುಕ್ಯ. 6ನೆಯ ಶತಮಾನ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ. 9ನೆಯ ಶತಮಾನ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಳುಕ್ಯ. 11ನೆಯ ಶತಮಾನ ಕಳಚುರಿ, ಹೊಯ್ಸಳ ಮತ್ತು ಸೇವುಣ. 13ನೆಯ ಶತಮಾನ ವಿಜಯನಗರ. 15ನೆಯ ಶತಮಾನ ಮೈಸೂರು ಅರಸರು. 18ನೆಯ ಶತಮಾನ (ಎ.ವಿ.ಎನ್.)