ಅಂಚೆಯ ಚೀಟಿಗಳು ಕಿಸಾನ್ ವಿಕಾಸ ಪ್ರ., ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಳಿತಾಯ ಪತ್ರ, ಮೊದಲಾದವುಗಳಿಂದ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಳಿತಾಯ ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೂಡಿರುವ ಮೊತ್ತ ರೂ. 13,600 ಕೋಟಿ (31, ಮಾರ್ಚ್2003). ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೆ.ನಾದೇಶ: ಅಂತರಜಾಲ ಸೌಲ¨s್ಯÀ ಇಲ್ಲzªರಿಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೆ.ನಾದೇಶ ಸ್ವೀಕೃತಿ, ಪಾವತಿ. ರಾಷ್ಟ್ರದೆ.್ಲೂ ಉಪಗºದ ಮೂಲಕ ಕ್ಷಿ¥ವಾಗಿ zsನಾದೇಶ ಪಾವತಿ ಸೌಲ¨s್ಯÀ . ್ರÀ À ್ರÀ ಲಾಭಾಂಶ ವಿತರಣೆ: ಯುಟಿಐ ಮತ್ತು ಸಿಟಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮೊದಲಾದ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲಾಭಾಂಶ ಪ್ರ.ಗಳು (ಡಿವಿಡೆಂಡ್ ವಾರಂಟ್) ವಿತರಣೆ ಹಾಗೂ ನಗದು ಪಾವತಿ. ಜೀವ ವಿಮೆ: ಪ್ರ. ಶ 1884ರಲ್ಲಿ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ನೌಕರರಿಗೆ ಒದಗಿಸಿದ ಸೌಲ¨s್ಯÀ ಈಗ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೂ ಲ¨s್ಯÀ 5 ಬಗೆಯ ವಿಮೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಬಡಜನರಿಗಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರೀಮಿಯಂ ಇರುವ ಆಕರ್µಕ ವಿಮಾ ಯೋಜನೆಗಳು. ಮಾರ್ಚ್ 31, 2003ರªರಗೆ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.ದÀ ವಿಮಾ ಪಾಲಿಸಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 17,95,000 ಈ ಯೋಜನೆ ಜನಪಿಯವಾಗಿದೆ. 2003-04ರಲ್ಲಿ 2,64,396 ವಿಮಾ ಪಾಲಿಸಿಗ¼ನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಮೊತ್ತ 2,926 ಕೋಟಿ. ಗ್ರಾಮೀಣ ವಲಯದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಪಾಲಿಸಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 11,25,099, ವಿಮಾ ಮೊತ್ತ 6520.68 ಕೋಟಿ. ತ ಂ ತಿ-ವ ್ಯ ವ ¸ É ್ಥ : ¨s Á ರ ತೆ À ದೆ.À ತ ಂ ತಿ ವ ್ಯ ವ ¸ É ್ಥ ಗೆ 1953ರ ನ ª É ಂ ಬರಿನ ಲಿ ್ಲ ಶತಮಾನೊತ್ಸವವಾಯಿತು. ಭಾರತದ ತಂತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯಮ. ಹಿಂದಿ ಹಾಗೂ ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ (ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ) ತಂತಿಯನ್ನು ಕಳಿಸುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು 1949ರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸೌಲ¨s್ಯÀ ಈಗ ಭಾರತದ 2,543 ತಂತಿ ಕZೀರಿಗಳಲ್ಲಿ ದೊರPುತದೆ. ಸಂದೇಶದ ತಂತಿ À ್ತ É ಹಾಗೂ ಮುದ್ರಿತ ತಂತಿವ್ಯª¸್ಥÉ ಯನ್ನೂ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿವಾಹ, ಪರೀಕೆಯಲ್ಲಿ ಜಯ, ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೆಲುವು, ಹಬ್ಬ, ಉತ್ಸವ-ಮುಂತಾದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸಂದೇಶ ತಂತಿಗಳನ್ನುಕಡಿಮೆ ವೆZದೆಲ್ಲಿ ಕಳಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಟೆಲಿಪ್ರಿಂಟರ್ ಅಥವಾ ದೂರಮುದPದ ್ಚÀ À À ್ರÀ ಸೌಲ¨s್ಯÀ ವನ್ನು ಬಯಸುವ ಚಂದಾದಾರರಿಗೆ ತಂತಿ ಕZೀರಿಯಿಂದ ಅವರು ಬಯಸುವ ಸ್ಥ¼ಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದ ಸುದ್ದಿ ಅಚ್ಚಾಗಿ ದೊರPುತ್ತದೆ. ಅಪಘಾತ, ಕಾಯಿಲೆ, ಮರಣ ಮುಂತಾದ À ್ತ ಸುದ್ದಿಗಳಿಗೆ ಪಥಮಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ಕೊಟ್ಟು ಅವನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಮುಟ್ಟಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದೆ. ಟೆಲಿಫೋನ್ ಅಥವಾ ದೂರವಾಣಿಯ ಮೂಲಕ ತಂತಿ ಕಳಿಸುವುದು ಕೂಡ ಈಗ ಸಾಧ್ಯÀ . ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಟೆ¯ಕ್ಸ್ ಅಥವಾ ದೂರ ಮುದPದ ವ್ಯª¸್ಥÉ ಯಿಂದಾಗಿ ಒಂದು ತಂತಿ
ಕZೀರಿಯಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ತಂತಿ ಕZೀರಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸುದ್ದಿ ಅಚ್ಚಾಗಿ ತಲುಪುತ್ತದೆ. 1876ರಲ್ಲಿ ಟೆಲಿಫೂೀನ್ ಅಥವಾ ದೂರವಾಣಿಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಮುಂದೆ ಐದೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಮೊದಲು ಕಲ್ಕತ್ತೆಯಲ್ಲಿ, ಐವತ್ತು ಪಥಗಳ (ಲೈನುಗಳು) ದೂರವಾಣಿ ವಿನಿಮಯಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಟಿತೆು. ದೂರವಾಣಿ ವ್ಯª¸್ಥÉ ಯನ್ನು ್ಪ ್ಟ À ಮೊಟ್ಟªೂದಲಿಗೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೆವೂ ಒಂದು. (ಕಲ್ಕvಗೆ ಪxಮ ಗೌರª). ್ತÉ À 1913ರಲ್ಲಿ ಶಿಮದೆ.್ಲಿ ಪxಮವಾಗಿ ದೂರವಾಣಿಯ ಸಯಂವಿನಿಮಯಕೇಂದದ ವ್ಯª¸್ಥÉ ್ಲ À
À
್ವ ಆರಂ¨sವಾಯಿತು. ತಂತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮುರಿದುಬಿದ್ದ ಸಂದ¨ರ್Àಗಳಲ್ಲಿ ವೈರ್‍ಲೆಸ್ ಅಥವಾ ತಂತಿರಹಿತ s ಸಂಪರ್Pಸೌಲ¨s್ಯÀ ವನ್ನು ದೇಶದ ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ¸್ಥÀ ¼ಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಭಾರತಕ್ಕೂ ಇತರ ದೇಶಗಳಿಗೂ ನಡುವೆ ರೇಡಿಯೊ-ಟೆಲಿಗ್ರಾಫ್, ರೇಡಿಯೊಟೆಲಿಫೂೀನ್, ರೇಡಿಯೊ-¥sೂೀಟೊ ಮತ್ತು ದೂರ ಮುದಕ (ಟೆ¯ಕ್ಸ್) ಸಂಪರ್Pಗಳಿವೆ. ಈ ವ್ಯª¸್ಥÉ ಯೂ ಸರ್ಕಾರದ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಒಳ¥ಟಿದೆ.É ಕೃತಕ ಉಪಗºಗಳ ಮೂಲಕವಾಗಿ À ್ಟ ್ರÀ À À ದೇಶಾಂತರಕ್ಕೆ ಸುದ್ದಿ ಕಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಈಗ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕೂಡ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದೆ. 1948ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದೆ.್ಲಿ ಇದ್ದz್ದು 321 ದೂರವಾಣಿ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದಗಳು. ಮೇ
À
2004ರ ವೇಳೆಗೆ ಅವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 3,73,172 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ. ಎಲ್ಲವೂ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದಗಳು.
À
ಇತ್ತೀಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆ:É ಸ್ವಾತೆಂತ್ರ್ಯಾ£ಂತರ ತಂತಿ ಮತ್ತು ದೂರವಾಣಿ-ದೂರಸಂಪರ್P É À Â ಸೇವಾವಲಯದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಬದಲಾವಣೆಗಳಾಗಿವೆ. ಸರಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 15, 2001ರಿಂದ ಸರ್ಕಾರ ಖಾಸಗಿ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಗೆ ಆಹ್ವಾನ ನೀಡಿದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮ ವಲಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸಂಚಾರ ನಿಗಮ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಬಿಎಸ್‍ಎನ್‍ಎಲ್) ಮತ್ತು ಮಹಾನಗರಗಳಿರುವ ಕಡೆ ಮಹಾನUರ ಟೆಲಿಫೂೀನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎಂ.ಟಿ.ಎನ್.ಎಲ್) ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಸಂಚಾರಿ ದೂರವಾಣಿ ಸೇವೆ (ಮೊಬೈಲ್) ಅತ್ಯಂತ ತರಿತವಾಗಿ ವಿಕಾಸವಾಗುತ್ತಿರುವ ಸೇವೆ. ದೇಶವನ್ನು 19 ವಲಯಗಳಾಗಿ ್ವ
51
ವಿಂಗಡಿಸಿ ಪತಿಯೊಂದು ವಲಯದಲ್ಲೂ ನಾಲ್ಕು ಸೇವಾ ಪ್ರಾಯೋಜಕರು. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಸಂಸ್ಥೆ ಭಾರತ ಸಂಚಾರ ನಿಗಮ ಲಿಮಿಟೆಡ್. ಉಳಿದ ಮೂರು ಖಾಸಗಿ ಸೇವಾ ಪ್ರಯೋಜಕರು ‘ದೂರಸಂಪರ್ಕ ನಿಯಂತ್ರಣ ಪ್ರಾದಿಕಾರ’ದ ಸಮಗ್ರ ಮೇಲ್ವಿಚಾರu.É ಅದರ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರೂ ಬದ್ಧವಾಗಿರತೆP್ಕÀದೆ.ದು. ü ಭಾರತದೆಲ್ಲಿ 27 ದ±ಲಕP್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಚಾರಿ ದೂರವಾಣಿ ಮೊಬೈಲ್ ಗ್ರಾºPರಿದ್ದಾರ.É À ್ಷÀ ÀÀ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳೂ ಹತ್ತು ಲಕ್ಷ ಗ್ರಾಹಕರ ಸೇರ್ಪಡೆ ಆಗುತ್ತಿದೆ. ಅಂತರಜಾಲ (ಇಂಟರ್‍ನೆಟ್) ಈಗ ಖಾಸಗಿ ವಲಯಕ್ಕೆ ತೆರೆದಿದೆ. ಸೇವಾ ಪ್ರಾಯೋಜಕರಿಗೆ ಪೋತ್ಸಾºPರವಾದ ವಾತಾವgಣವಿದೆ. ಈಗ (2004)ರಲ್ಲಿ 42 ಲಕ್ಷ ಚಂದಾದಾರರಿದ್ದಾರ.É ನೊಯಡ, ಚೆನ್ನÉ ೈ, ಕೋಲ್ಕತೆ್ತÀ ಕೇಂದಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಟರ್‍ನೆಟ್ ವಿನಿಮಯ
À
ಕೇಂದಗಳು ಆರಂ¨sವಾಗಿವೆ.
À
ಟೆಲಿಮೆಡಿಸಿನ್, ಟೆಲಿ ದೂರಶಿಕಣ, ಟೆಲಿಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್, ಕರೆ ಕೇಂದಗಳು (ಕಾಲ್‍ಸೆಂಟರ್ಸ್)
À
ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ತಾಂತ್ರಿಕ ನೆರವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕರೆ ಕೇಂದಗಳು ದೇಶದೆಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶ ಹೆಚಿಸುವ ಸಾzs£ವಾಗಿದೆ. ಕರೆ ಕೇಂದಗಳಿಂದ
À
್ಚ À
1999-2000ರಲ್ಲಿ ರೂ 2,400 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ ವರಮಾನ ಬಂದಿದ್ದು, ಅದು 2002-03ರಲ್ಲಿ 11,700 ಕೋಟಿ ರೂಗಳಿಗೂ ಮೀರಿದೆ. ದೂರಸಂಪರ್P ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಆದೆ.ುನಿಕ ತಂತಜ್ಞಾನ ರೂಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾ£ಕ್ಕೆ ತರುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆರಂಭಿ¸ಲಾದ ಸಂಸ್ಥೆ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಡೆª¯ಪ್‍ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಲಿಮ್ಯಾಟಿಕ್ಸ್ (ಸಿ.ಡಾಟ್). (ಎಚ್.ಎಸ್.ಕೆ.) ಅಂಚೆಯ ಚೀಟಿಗಳು : ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇಶದಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆಗೂ ಮತ್ತು ಒಂದು ದೇಶದಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ದೇಶಕ್ಕೂ ರವಾನಿಸುವ ಕಾರ್ಡುಗಳ ಮೇಲೂ ಲಕೋಟೆಗಳ ಮೇಲೂ ಹZಲು ಇವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರ.É ಇವುಗಳ ಆಕಾರ, ಪªiÁಣ ಮತ್ತು ಬೆ¯ಯನ್ನು ್ಚÀ
ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ನಿಗದಿ ಮಾಡುವುದು ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯ ಕೆಲಸ. ಖಾಲಿ ಕಾರ್ಡು
ಅಥವಾ ಲಕೋಟೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹZುವು ದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗುವ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿಗಳನ್ನು(ಪೋಸಲ್
À್ಚ
್ಟ
ಸ್ಟ್ಯಾಂಪ್ಸ್) ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಗಳು ಮಾರುತ್ತವೆ. ಮುದ್ರಿತವಾಗಿರುವ ಅಂಚೆಯ
